Novruz Bayramı haqqında inşa

Novruz Bayramının Mənşəyi və Tarixi

Novruz Bayramı Azərbaycan xalqının ən qədim və ən sevilən bayramlarından biridir. Bu bayramın tarixi minilliklərə dayanır və əsasını astronomik təqvim, yazın gəlişi və təbiətin oyanışı təşkil edir. Novruz Fars dilində “Yeni gün” mənasını verir və yaz bərabərliyi günü – 20-21 mart tarixlərində qeyd olunur. Bu gün gecə ilə gündüz bərabərləşir, təbiət yeni həyata qovuşur.

Novruzun kökləri Zərdüştlük dövrünə gedib çıxır, lakin zaman keçdikcə bu bayram islam mədəniyyəti ilə də uzlaşaraq daha geniş mənalar kəsb edib. Azərbaycan xalqı Novruzu həm yeni ilin başlanğıcı, həm də bolluq, bərəkət və yenilənmə rəmzi kimi qeyd edir.

Novruz Bayramının Simvolları və Adətləri

Novruz Bayramı zəngin adət-ənənələri və ritualları ilə seçilir. Bu bayramın əsas simvolları və hazırlıqları xüsusi mənalar daşıyır

• Səməni – Yaşıl cücərmiş buğda toxumu həyatın, bolluğun və yeni başlanğıcın rəmzidir. Səməni Novruz süfrəsinin əsas atributudur.
• Xonça – Fərqli şirniyyatlar, meyvələr, boyanmış yumurtalar və şamlarla bəzədilmiş xonça Novruz süfrəsinin bəzəyidir.
• Şamlar – İşıq və od rəmzi olan şamlar evə istilik, işıq və xoş enerji gətirir.
• Boyanmış yumurtalar – Həyatın yenilənməsi və rəngarənglik simvoludur.

Novruzun Dörd Çərşənbəsi

Novruzdan öncə qeyd edilən dörd çərşənbə günü təbiətin dörd əsas ünsürünü simvolizə edir:

• Su çərşənbəsi – Su həyat deməkdir, bu çərşənbə suyun təmizliyi və axıcılığı ilə bağlıdır.
• Od çərşənbəsi – Od istilik və enerji rəmzidir. İnsanlar tonqal qalayır və üzərindən tullanaraq arzu və niyyətlərini bildirirlər.
• Yel çərşənbəsi – Yel təbiətin oyanışını və baharın gəlişini xəbər verir.
• Torpaq çərşənbəsi – Torpaq məhsuldarlıq və bərəkət deməkdir. Bu çərşənbədə artıq təbiət tam oyanır və yazın gəlişi hiss olunur.

Novruzda Qeyri-adi Adətlər və Əyləncələr

Novruz Bayramında müxtəlif maraqlı və əyləncəli adətlər həyata keçirilir.

• Tonqaldan tullanmaq – “Ağırlığım-uğurluğum odda yansın” deyərək tonqal üzərindən tullanmaq pis enerjidən qurtulmaq anlamına gəlir.
• Papaqatdı – Uşaqlar qapılara papaq ataraq bayram payı – şirniyyat, meyvə və ya hədiyyə gözləyirlər.
• Qulaq falı – Gənclər evlərin qapısının arxasında dayanar, eşitdikləri ilk sözlərlə gələcəklərini təxmin edərlər.

Novruz Süfrəsi və Şirniyyatlar

Novruz süfrəsi bərəkət və bolluq rəmzidir. Süfrədə xüsusi yer tutan yeməklər və şirniyyatlar bayramın özəlliyini vurğulayır.

• Şəkərbura – Aypara formasında olan bu şirniyyat şirin həyat və bolluq rəmzidir.
• Paxlava – Qat-qat hazırlanmış bu desert bolluq və harmoniya simvoludur.
• Qoğal – Dairəvi forması günəşi xatırladır və Novruz süfrəsinin əsas elementlərindən biridir.

Novruz Bayramının Azərbaycan Mədəniyyətində Yeri

2009-cu ildə Novruz Bayramı UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilib və 2010-cu ildən etibarən BMT tərəfindən beynəlxalq Novruz günü kimi qeyd olunur. Bu, Novruzun yalnız Azərbaycan üçün deyil, bütün region xalqları üçün əhəmiyyətini göstərir.

Novruz Bayramı Azərbaycan xalqının birlik, sevgi və paylaşma dəyərlərini özündə birləşdirən bayramdır. Bu gün insanlar bir-birinə qonaq gedir, küsülülər barışır, böyüklər ziyarət edilir, uşaqlar sevindirilir.

Novruz Bayramı təkcə yeni ilin başlanğıcı deyil, həm də insan ruhunun, təbiətin və mədəniyyətin yenilənməsidir. Azərbaycan xalqı bu bayramı sevgi, hörmət və bərəkətlə qeyd edərək öz milli-mənəvi dəyərlərini nəsildən-nəslə ötürür. Novruz, birlik və həmrəylik bayramıdır — hər bir azərbaycanlının ürəyində özünəməxsus bir yeri var.

Bayramınız mübarək, Novruzun bolluq, bərəkət və sevinc gətirməsi diləyi ilə!